"فی معنی بسم الله الرحمن الرحیم: بسم، اتفاق مفسران است که اینجا مضمری هست، که ... الحمدلله صانع العالم بغیر آلة، العالم بکل خطرة و..."

 

چند جمله سطور بالا به نقل از کتاب "مجالس سبعه" اثر مولانا جلال الدین خراسانی رومی میباشد که به کوشش محققی به نام دکترتوفیق سبحانی در قالب یک کتاب زیر نام "مجالس سبعه" (مجالس هفت گانه)  انتشار یافته است. البته این اثر در اصل و ابتدا توسط مولانا به صورت کتاب تدوین نشده و اصولا توسط مولانا کتابت نیافته بوده است. محتوای کتاب مجالس سبعه عبارت از سخنرانیهای مولانا برای شاگردان و مخاطبانش در خانقاه او در قونیه میباشد.

مولانا اهل وعظ و خطابه بوده است و بعد از نماز جماعت، قرآن را میگشود و آیاتی قرائت مینمود و سپس به تفسیر آیات و توضیحات مختلف و لازمه پیرامون آن آیات میپرداخت. شاگردان و حاضران و مخاطبان اجازه داشتند که از آموزشهای شفاهی مولانا نسخه برداری کنند. همین نوشته ها که توسط شاگردان تنظیم میشد سالها بعد از آن که مولانا چشم از جهان فرو بست صورت مدون در قالب یک کتاب به خود گرفت. یادداشتها بسیار زیاد بود، اما کسانی که عهده دار تدوین آن بودند تصمیم گرفتند تا از کلیت این مجموعه، هفت سخنرانی را انتخاب و در این کتاب بگنجانند.

​

نظیر همین اثر، دفتری حاوی مواعظ و سخنرانی های سعدی شیرازی نیز هست که در زمره مجموعه آثار او انتشار یافته و مشتمل بر  وعظ و اندرز و پندهای سعدی برای تهذیب اخلاق مخاطبانش میباشد. مولانا جلال الدین خراسانی رومی  و افصح المتکلمین سعدی شیرازی دو صوفی و دو عارف و شخصیت فرهنگی ایرانی و ایران دوست بوده اند که دور از هم یکی در قونیه در قلمرو سلطان کیقباد سلجوقی و یکی در شیراز در قلمرو سلطان اتابک ابوبکر سعدبن زنگی میزیستند و ارتباطی با یکدیگر نداشتند. اما هر دو از معلمان طریقت فقر و تصوف و درویشی به شمار میرفتند و کلمات بلند و مواعظ ارجمند درمجالس فقری به صورت وعظ و خطابه بیان میداشتند و علاقمندان، این آموزشها را به قید کتابت در می آوردند و سایرین از آنها استنساخ مینمودند و نسخه های این سخنرانیها را به اقصا نقاط دنیا ارسال میداشتند.

​

مجالس فقری و درویشی، جایی است که قسمتی از آموزشهای کلی اخلاقی و انسانی با تکیه بر آیات قرآن مجید و کلمات قصار اکابر تصوف و عرفان اسلامی بیان میشده است. به همین دلیل نیز هریک از سلاسل صوفیانه گردهم آیی هایی دارند که مجلس فقری نام دارد و در آن کسی که از طرف قطب آن سلسله اجازه صحبت دارد، به وعظ گویی و ایراد خطابه های توحیدی میپردازد و در برخی موارد خود قطب طریقت صحبتهای نافع و مفید و هدایت بخش بیان مینماید.

​

در طریقت نعمت اللهیه سلطانعلیشاهیه نیز هفته ای دوبار در شبهای جمعه (پنجشنبه شبها) و شبهای دوشنبه (یکشنبه شبها) – و سحرهای روز جمعه-  مچالس فقری برگزار میگردید و معمول آن بود اقطاب جلیل القدر سلسله نعمت اللهیه سلطانعلیشاهیه مواعظی بیان میداشتند. در این مجالس علاوه بر موعظه های اقطاب، مناجاتهایی نیز با استفاده از مثنوی مولوی و سایر اشعار اکابر تصوف خوانده میشد و مجلس با فاتحة الاولیاء و حمد و سوره به پایان میرسید. 

​

پیروان طریقت نعمت اللهیه سلطانعلیشاهیه مجذوبعلیشاهی هم اکنون در دوران اختفای حضرت آقای درویش وارسته – قطب چهلم این سلسله حقه- این سنت طریقتی را پاس میدارند و مجالس فقری شبهای جمعه و دوشنبه را برپا میدارند. نظر به این که پیروان طریقت نعمت اللهیه سلطانعلیشاهیه مجذوبعلیشاهی در سراسر دنیا زندگی میکنند اکنون ساعات برگزاری مجالس مشخص و محل واحد تجمع عمومی برای شرکت درمجالس فضای سایبری و شبکه اینترنتی زوم میباشد. این مجالس با فاتحه ای برای شادی روح پرفتوح حضرت آقای مجذوبعلیشاه آغاز میشودو در آن آیاتی از قرآن مجید تلاوت  و ترجمه و تفسیر میگردد و سپس مناجاتی خوانده میشود و با قرائت فاتحة الاولیاء اختتام مییابد. البته شرکت در این مجالس برای عموم علاقمندان آزاد میباشد.